اطلس پرنکوف؛ کتاب نازی‌ها که هنوز جراحان به آن نیاز دارند
وقتی دکتر سوزان مکینن، جراح اعصاب دانشگاه واشنگتن در سن‌لوئیز برای یک عمل جراحی نیاز به کمک پیدا کرد، مثل همیشه سراغ یک کتاب آناتومی، چاپ اواسط قرن بیستم رفت.
در این کتاب به لطف نقاشی‌هایی که با دست کشیده شده اجزای بدن انسان لایه لایه تصویر شده و دکتر مکینن توانست مشکلش را حل کند.
کتابی که او استفاده کرد “آناتومی توپوگرافیک انسان پرنکوف” بود که اغلب از آن به عنوان بهترین نمونه نقاشی آناتومی در دنیا یاد می‌شود. این کتاب از نظر توجه به جزئیات و استفاده از رنگ‌های شفاف بهتر از هر کتاب دیگری است.
تصاویر پوست، عضلات، تاندون‌ها، رشته‌های عصبی، اندام‌ها و استخوان‌ها در این کتاب کیفیت بصری بالایی دارند. این کتاب یک نمونه بسیار نادر در نوع خودش است.
اما این کتاب چند جلدی که به “اطلس پرنکوف” معروف است، دیگر چاپ نمی‌شود و نسخه‌های دست دوم آن را می‌توان با قیمت چند هزار پوند در اینترنت پیدا کرد. به رغم این قیمت هنگفت هنوز نمونه‌هایی از آن در کلینیک‌ها، کتابخانه‌ها و خانه‌های مردم پیدا می‌شود.
دلیل عدم چاپ کتاب این است که تصاویر آن از روی اجساد صدها نفری کشیده شده که نازی‌ها به قتل رسانده بودند. در واقع تصاویر کتاب بدن‌های قطعه قطعه شده قربانیان است که در هزاران صفحه نقاشی شده‌اند.
منتقدان می‌گویند کتاب پیشینه‌ای تاریک دارد و از آن ارزش‌های اخلاقی را زیر سوال می‌برد.
دکتر مکینن می‌گوید احساس خوبی به منبع کتاب ندارد ولی استفاده از آن بخشی حیاتی از تبدیل شدن او به یک “جراح اخلاق‌گرا” است و البته بدون آن نمی‌تواند کارش را انجام دهد.
ربی ژوزف پولاک، بازمانده هولوکاست و استاد سلامت، معتقد است این کتاب یک “معمای اخلاقی” است چون میراث “یک شیطان واقعی است ولی می‌تواند برای خیر به خدمت گرفته شود.”
این کتاب حاصل پروژه ۲۰ ساله دکتر ادوارد پرنکوف یکی از اعضای مشهور حزب نازی است که به لطف حمایت این حزب توانست به سرعت رتبه دانشگاهی‌اش در اتریش را ارتقا دهد.
همکارانش او را یک ناسیونال سوسیالیست “دوآتشه” توصیف می‌کنند؛ مردی که از سال ۱۹۳۸ هر روز با یونیفورم حزب نازی سر کار می‌رفت.
زمانی که او رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه وین شد، تمام استادان یهودی دانشکده را اخراج کرد از جمله سه برنده جایزه نوبل را.
سال ۱۹۳۹ رایش سوم قانونی را تصویب کرد که طبق آن اجساد تمام زندانیان اعدامی باید بلافاصله برای اهداف آموزشی و پژوهشی به نزدیک‌ترین مرکز آناتومی فرستاده شود.
پرنکوف در این دوره روزی ۱۸ ساعت مشغول تشریح اجساد بود و همزمان تیمی از هنرمندان تصاویر کتاب او را خلق می‌کردند. گاهی پیش می‌آمد که ظرفیت مراکز آناتومی تکمیل بود و اعدام‌ها به تاخیر می‌افتاد.
دکتر سابینه هیلده‌برانت، از دانشکده پزشکی هاروارد می‌گوید دست‌کم نیمی از ۸۰۰ نقاشی کتاب، متعلق به اجساد زندانیان سیاسی است. در واقع اجساد متعلق به همجنس‌گرایان زن ومرد، کولی‌ها، مخالفان سیاسی و یهودیان بود.
در چاپ اول اطلس که در سال ۱۹۳۷ منتشر شد، امضای اریش لپیر و کارل اندترشر به عنوان تصویرگران کتاب همراه با صلیب شکسته و علامت اس‌اس (گردان امنیتی حزب نازی) دیده می‌شود.
منبع :www.bbc.com
