کتاب بیان و معانی

کتاب بیان و معانی خلاصه کتاب‌های بیان و معانی «سیروس شمیسا» است که یک‌دهه قبل منتشر شد، اما کاربرد عظیمی در ادبیات فارسی دارد. تا جایی‌که اکثر دانشجویان ادبیات دانشگاه کابل، از این کتاب استفاده اعظمی، می‌کنند.

با این‌که بیان و معانی، دو علم مستقل از علوم ادبی است، اما نویسنده، این دو علم را با هم در یک کتاب گردآوری کرده تا ظرافت‌ها و فایده‌های این دو علم را نشان دهد. با این‌که در گذشته، اول علم معانی را می‌آوردند، سپس علم بیان را. اما سیروس شمسیا، ابتدا علم بیان را توضیح داده، زیرا آموختن بیان برای علاقمندان، جذاب‌تر، آسان‌تر و مفیدتر می‌باشد، پس بهتر این است که نخست بیان و بعد از آن معانی، توضیح داده شود.
این کتاب، در دو بخش علم «بیان» و علم «معانی» ترتیب شده است که بخش نخست، دارای هفت فصل، به ترتیب: تعاریف و کلیات علم بیان، مجاز، تشبیه، استعاره، استعاره گونه‌ها، کنایه و چند نکته دیگر در مورد علم بیان، می‌باشد.
بخش دوم این کتاب را علم معانی، تشکیل می‌دهد که این بخش نیز دارای هفت فصل، به ترتیب آتی اند:
کلیات و مقدمات علم معانی، جملات خبری، جملات پرسشی، جملات امری، جملات عاطفی، ایجاز، اطناب و مساوات و چند بحث دیگر بلاغی.
مسائل علم بیان، جهانی بوده و مباحث آن در همه زبان‌ها مصداق دارد. برخی از مسائل علم معانی نیز چنین اند، اما عمده مباحث آن در هر زبان، وضع دیگری دارد.