تلسکوپ

انواع تلسکوپ :

تلسکوپ بازتابی

نوعی از تلسکوپ‌ است که در آن وظیفه جمع آوری نور و تشکیل تصویر بر عهده یک آینه خمیده است و به همین دلیل به آن تلسکوپ بازتابی (Reflecting telescope) می گویند

در تلسکوپ‌های بازتابی یک آینه‌ی مقعر وظیفه‌ی جمع‌آوری نور را برعهده دارد. نور پس از رسیدن به آینه و کانونی شدن به یک آینه‌ی تخت می‌رسد که نور را به سمت بالا هدایت می‌کند تا در نهایت عدسی چشمی تصویر نهایی را تشکیل دهد. نیوتن برای اولین بار این ترکیب اپتیکی را ابداع کرد. ساخت تلسکوپ‌های نیوتنی باکیفیت و با قطر دهانه‌ی زیاد هزینه‌ی کمتری نسبت به تلسکوپ‌های شکستی دارد.

تلسکوپ ترکیبی

اصولا به تمام تلسکوپهایی گفته می شود که همزمان هم از آینه و هم از عدسی در ساختارشان بهره می برند.

همان‌طور که از نام این دسته از تلسکوپ‌ها معلوم است، در ساختار اپتیکی این تلسکوپ‌ها از عدسی و آینه به‌طور هم‌زمان استفاده می‌شود. البته وظیفه‌ی اصلی جمع‌آوری نور مانند تلسکوپ‌های نیوتنی کماکان با آینه‌ی مقعر است، ولی قبل از رسیدن نور به آینه، یک عدسی در جلو دهانه‌ی تلسکوپ با تغییراتی که در پرتو نور ایجاد می‌کند باعث کاهش خطاهای اپتیکی تلسکوپ می‌شود.

تلسکوپ شکستی

تلسکوپ شکستی (Refracting telescope) یا گالیله ای دقیقا ساختار نوستالژی تلسکوپ محسوب می شود که شامل یک عدسی شیئی است که وظیفه جمع آوری نور را برعهده دارد.

عامل اصلی جمع‌آوری نور در تلسکوپ‌های شکستی عدسی محدب است که به آن عدسی شیئی می‌گویند. پس از گذر پرتور نور از عدسی شیئی و کانونی شدن، یک عدسی دیگر به نام چشمی تصویر نهایی را تشکیل می‌دهد. تلسکوپی که گالیله از آن استفاده کرد از این نوع بود. ساخت تلسکوپ‌های شکستی باکیفیت در اندازه‌های بزرگ‌تر از ۶  اینچ سخت و هزینه‌بر است. بنابراین این تلسکوپ‌ها اغلب در اندازه‌های کوچک ساخته می‌شوند.

استقرار تلسکوپ‌ها

استوایی

در پایه‌های استوایی جهت حرکت تلسکوپ بر اساس سیستم بُعد و میل تغییر می‌کند که توضیح آن در این مقاله نمی‌گنجد. پایه‌های استوایی بیشتر به کار عکاسان نجومی می‌آیند تا با استفاده از موتورهای ردیاب بتوانند ستاره‌ها را در آسمان دنبال کنند و نوردهی‌های بلندمدتی را از اجرام آسمانی انجام دهند. رصد با پایه‌های استوایی کمی مشکل است، چرا که اغلب برای تغییر مسیر تلسکوپ مجبور خواهید شد به جای طی مسیر مستقیم چند بار تغییر جهت دهید تا به جرم مورد نظر برسید. بنابراین اگر تازه‌کارید و هدف‌تان از خرید تلسکوپ برای رصد آسمان است این استقرار را به شما پیشنهاد نمی‌کنیم. البته استفاده از استقرار استوایی و موتور ردیاب در رصد با بزرگنمایی‌های زیاد کمک‌کننده است. چرا که در بزرگنمایی‌ زیاد اجرام خیلی سریع از میدان دید خارج می‌شوند و با کمک استقرار استوایی می‌توان راحت‌تر آن‌ها را در آسمان دنبال کرد.

سمتی ارتفاعی

استفاده از پایه‌های سمتی ارتفاعی ساده‌ترین نوع حرکت و پیمایش در آسمان است. جهت تلسکوپ به راحتی در محور سمت (موازی با افق) و ارتفاع (بالا و پایین) تغییر می‌کند. درست مانند اتفاقی که در سه‌پایه‌های عکاسی می‌افتد.

جان دابسون، رصدگر آمریکایی، نوع خاصی از استقرار سمتی ارتفاعی را ابداع کرد که بسیار مناسب تلسکوپ‌های نیوتنی بزرگ است. کاربری آسان، سبک بودن و هزینه‌ی ساخت کم، تلسکوپ‌های دابسونی را به ابزار محبوب رصدگران تبدیل کرده است. استقرار دابسونی بیشتر برای تلسکوپ‌های نیوتنی ۶ اینچ به بالا استفاده می‌شود، هر چند که در چند سال گذشته مدل‌های کوچک‌تری نیز با این استقرار به بازار عرضه شده‌اند. در هر صورت اگر قصد دارید تلسکوپی جمع‌وجور داشته باشید که در یک کیف کوچک جا بگیرد، دابسونی‌ها انتخاب چندان مناسبی برای شما نیستند. اما اگر می‌خواهید اجرام اعماق آسمان را رصد کنید و از قطر دهانه‌ی زیاد یک تلسکوپ نیوتنی بهره ببرید، تلسکوپ‌های دابسونی می‌توانند هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهند.

استقرار برخی تلسکوپ‌ها به سیستم جست‌وجوی خودکار یا گوتو (GoTo) مجهز است. با استفاده از این سیستم الکترونیکی خواهید توانست تنها با فشردن چند دکمه تلسکوپ را به سمت جرم مورد نظرتان هدایت کنید. فقط کافی است زمان و مکان رصد را وارد کنید و پس از آن با پیدا کردن یک تا سه ستاره‌ی پرنور سیستم گوتو را فعال کنید.

افزودن این قابلیت به تلسکوپ طبیعتا هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. اگر قصد دارید به صورت تفریحی آسمان را رصد کنید و وقت حوصله‌ی پیمایش در آسمان و جستجوی اجرام را ندارید تلسکوپی کوچک با قابلیت گوتو بهترین انتخاب است. سیستم جستجوی خودکار همچنین مناسب عکاسان نجومی اعماق آسمان است تا بتوانند اجرامی را که حتی از درون تلسکوپ دیده نمی‌شوند را در میدان دید قرار دهند. قابلیت گوتو در رصدهای عمومی مراکز آموزشی نیز می‌تواند یاری‌کننده‌ی اپراتور باشد.